Summary
Türk İslam Edebiyatında Manzum Hicretnâmeler ve Mustafâ Fevzî b. Nu^mân’ın “Hicret-i Habîb-i Rabbü’lÂlemîn” Başlıklı Mesnevisi
Türk İslam edebiyatındaki dinî-edebî türlerin genellikle
Hz. Muhammed üzerinde yoğunlaştığı görülmektedir. Bu
türlerden biri de manzum hicretnâmelerdir. Bu türdeki
eserler, çoğunlukla Hz. Muhammed’in miladî 622 yılında
Mekke’den Medîne’ye göçünü anlatan manzum metinlerdir.
Türk İslam edebiyatındaki müstakil manzum hicretnâmelerin
bilinen tek örneği Süleymân Nahîfî’ye aittir. Ancak,
edebiyatımızın farklı dönemlerinde bu konuda yazılmış pek
çok şiir ve manzume bulunmaktadır. Hatta, bazı klasik
şairlerimiz divan ya da mesnevilerinin bir bölümünü bu
olayı anlatmaya tahsis etmişlerdir.
Bu çalışma giriş ve onu izleyen üç bölümden oluşmaktadır.
Çalışmanın giriş kısmında hicret kavramının tanımı
yapılmış ve Hz. Muhammed’in hicret olayı özetlenmiştir.
Çalışmanın birinci bölümünde, hicret konusunun edebiyatımızın
farklı dönemlerinde nasıl ele alındığından bahsedilmiştir.
Çalışmanın ikinci bölümünde, manzum hicretnâmelerin
müstakil veya bölüm hâlindeki örnekleri tanıtılmıştır.
Çalışmanın üçüncü bölümünde ise türün önemli örneklerinde
biri olan Hicret-i Habîb-i Rabbü’l-Âlemîn adlı mesnevinin
tahlili ve metin neşrine yer verilmiştir.
Bu çalışmayla edebiyat tarihi kaynaklarımızda adı geçen
fakat bir bütün hâlinde daha önce değerlendirilmeyen manzum
hicretnâmeler üzerinde durulmuş, çalışmanın dinîedebî
türler hakkında mesai harcayan araştırmacılara ve Hz.
Muhammed’in hicretini manzum olarak bir kez daha
hatırlamak isteyen okuyuculara katkı sunması amaçlanmıştır.
Keywords
Hicret, Manzum Hicretnâme, Dinî- Edebî Türler, Mustafâ Fevzî b. Nu‘mân.