Summary
Sa‘dî Efendi’nin Es’ile-i Sûfî Ecvibe-i Sa‘dî Adlı Namaz Risalesi
Altı asır gibi uzun bir zaman dilimi içerisinde varlığını
sürdüren Divan Edebiyatı, Türk Edebiyatının en uzun soluklu
dönemidir. Teşekkül sürecinde Arap ve özellikle Fars
edebiyatından etkilenmiş, bu süreçten birkaç asır sonra
olgunluk seviyesine ulaşmış ve örnek şahsiyetler yetiştirmeye
başlamıştır. Alanın temel kaynakları arasında Kur’anı
Kerim, hadis, İslam tarihi, tefsir, akâid ve fıkıh gibi İslâm
kültürü ilim dallarının yer alması Divan Edebiyatının dinî
bir vasfa sahip olmasını beraberinde getirmiştir. Bu sahada
eser veren müellifler özellikle şiiri araç edinerek kaleme
aldıkları eserlerinde her Müslümanın dinî yükümlülüklerini
bilme konusundaki hususiyeti dile getirmiş ve dinî
mevzularda onları bilgilendirmişlerdir. Bu bağlamda yukarıda
adları zikredilen ilim dalları ile alakalı genel manada
manzum tefsir, hadis, siyer, ilmihal ve akaidnameler gibi
çeşitli türler ortaya çıkmıştır. Bilinen bu türlerin yanısıra
muhteva itibariyle yine bu türlerden uzak olmayan ama ayrı
başlıklar altında değerlendirilmesi gereken manzumeler de
vardır. XVI. yy. simalarından Sa‘dî Efendi’ye ait 293
beyitten müteşekkil kaside bu özellikte olan bir manzumedir.
Manzume, bir dervişin Sa‘dî Efendi’ye gelip abdest, ezan,
namaz…gibi konularda yöneltiği sorulardan ve Sa‘dî
Efendi’nin bu sorulara verdiği cevaplardan oluşmaktadır.
Dervişin cevap aradığı sorulara Sa‘dî Efendi’nin, bazı
peygamberlerin hayatlarından telmihler yaparak ve bazı
meşhur fıkıh, hadis, tefsir kitaplarını kaynak göstererek
yanıtlar vermesi manzumenin değerini artırmaktadır. Bu
makalede mezkur şairin manzumesi değerlendirilecek ve
manzumenin metni verilecektir.
Keywords
Divan Edebiyatı, Dinî Manzumeler, XVI. Yüzyıl, Sa‘dî Efendi.