Summary
Türk Kültüründe Fal ve İsimlerle İlgili Bir Manzum Falname Örneği
Bilinmeyeni ve geleceği öğrenme merakı, insanların
ortak kişilik özelliklerindendir. Böyle olunca, bazı işaretler
üzerinden, birtakım yöntemlerle bilinmeyeni tahmin işi
sayılan falcılık; bin yıllar öncesine dayanan ve hemen her
toplumda görülebilen bir uygulamadır. Türk toplumunda
da yaygın bir gelenek olan fal ve falcılık üzerine klasik edebiyatımızda
da çeşitli fal usullerini konu edinen ve genel
adıyla falname olarak bilinen birçok eser yazılmıştır. Yazımızda
falın kültürümüzdeki yeri ve önemi hakkındaki
bilgilerden sonra; diğer iki bölümünün istinsah kayıtlarından
on sekizinci yüzyılın ilk yarısı içerisinde kayda geçirildiği
sanılan el yazması bir eser içerisindeki, ne zaman ve
kimin tarafından söylendiği şimdilik bilinemeyen, başlığı
da olmayan, bazı özel isimler üzerinden niyet tutma ve
kur’a falı niteliğinde; “fâilâtün fâilâtün fâilün” kalıbıyla
ikişer beyitlik bendler halinde, klasik şiirimizin mazmunları
çerçevesinde söylenmiş; baş kısmında 16x5 bölümlük,
1-2-4-8-16 ritmik sayılar altında fal uygulama şeması da
bulunan ve toplam 33 bendden oluşan bir manzum falname
örneği bilim, kültür ve edebiyat âlemiyle paylaşılmıştır.
Keywords
Anahtar Kelimeler: Fal, falname, özel isim, klasik edebiyat.