Summary
Tarihî Metinlerde a/e Edatının Okunması Sorunu
Tarihî metin okumalarında vazgeçilemez tutum, anlayarak okumaktır. Söz konusu metinleri okurken tecrübelerimiz ve bilgi dağarcığımız her zaman yeterli olmaz. Bildiğimiz kelimeler ve söz yapıları arasında rahatlıkla dolaşabiliriz. Ancak tarihî metnin satırları arasında her adım ve aşamada bilmediğimiz veya anlamadığımız yapılarla karşı karşıya kalmak mümkündür. Bu nedenle anlaşılmayan yerlere soru işaretleri koyarak geçebiliriz. İlk okumadan sonraki zamanlarda, yaptığımız yeni okumalar sayesinde metnin okuyamadığımız kısımlarını anlamamış olduğumuzu fark edebiliriz.
Metinleri anlayarak okumak hem kelimeleri hem de kültürü doğru anlamak demektir. Ayrıca tarihî metinleri anlayarak okumak kelimelerin etimolojisini aydınlatmak bakımından da önemlidir.
İşte bu makalede tarihî metinlerde yanlış şekilde okunmuş, yapı ve anlam bakımından tam anlaşılmamış olan a/e edatı üzerinde durulacaktır. Söz konusu edatın geçtiği cümlelerden hareketle örnekler üzerinde durulacak düzeltme teklifleri sunulacaktır. Makalede Dede Korkut, Risaletu’n-Nushiyye, Manzum Siyer-i Nebi, El-Ferec Ba‘de’ş-Şidde ve Süheyl ü Nevbahâr vb. tarihî metinlerinden örnekler verilecektir. Adı geçen eserlerde a/e edatının sorunlu okunmuş, yapı ve anlam bakımından tam anlaşılmamış olan örnekleri üzerinde durulacaktır. Daha sonra edatın metinlerdeki yazım şekilleri üzerinde de durulacak ve değerlendirmeler yapılacaktır. Ayrıca Tarama Sözlüğü’nde söz konusu edatın fiillere bitişik şekilde okunarak madde başı yapılmış olan örnekleri üzerinde de durulacaktır.
Keywords
a/e edatı: baka, bil e, gele, gör e.