Summary
Maktel-i Hüseyinlerde Yer Alan Fevkalâde Hâdiselere Kısa Bir Bakış; Maktel-i Âl-i Resûl Örneği
Maktel; genel mânâda bir kişinin ölümü üzerine kaleme alınan eserleri ifade etmektedir. Türk İslam Edebiyatı içerisinde İslamî gelenekten beslenerek oluşturulmuş önemli türlerden birisi olan maktel, edebiyatımızda özel bir hüviyete bürünerek Maktel-i Hüseyin adı ile yaygınlık kazanmıştır.
Maktel-i Hüseyin metinlerinde, Hz. Peygamber’in torunu Hz. Hüseyin’in Kerbelâ’da şehit edilişi duygusal bir dille anlatılmıştır. Yaşanan hâdisenin yüreklerde büyük acılar bırakmış olması, bu hâdiselerin coşkun duygular ile menkıbevi ve olağanüstü bir hale büründürülmesine sebebiyet vermiştir. Bu hal ise tarihi gerçeklik ile örtüşmeyen birçok rivâyetin, söz konusu eserlerde anonim şekilde yaygınlık kazanması ve âdeta gerçekmişçesine nesilden nesile aktarılması ile sonuçlanmıştır.
Bu bağlamda çalışmada; öncelikle maktel türü ve maktel-i Hüseyinler hakkında bilgi verilecek, menkıbenin ne olduğuna dâir kısa bir açıklama yapılacak ve ardından maktellerde yer alan fevkalâde (olağanüstü) hâdiselere Süleymaniye Kütüphanesi Hacı Mahmud Efendi Nr. 4724’de kayıtlı Maktel-i Âl-i Resûl1 adlı eser özelinde işaret edilecektir. Amacımız, aktarılan hâdiselerin doğru veya yanlış olduğunu tartışmak olmayıp, bu mirasın gelenek içerisinde sahip olduğu yere temas etmektir.
Keywords
Hz. Hüseyin, Kerbelâ, Maktel, Maktel-i Hüseyin, Menkıbe.