Summary
Eylemişler Râsih’e Bühtân Bühtân Üstüne: Balıkesirli Râsih’in Eserlerine Dair Bilgilerin Tashihi
Fatih Sultan Mehmed döneminde sadrazamlık görevinde bulunan Zağanos Paşa’nın soyundan gelen Ahmed Râsih Bey, XVII. yüzyılın sonu ile XVIII. yüzyılın ilk çeyreğinde yaşamış bir şair ve nesir yazarıdır. Aristokrat bir aileye mensup olan Râsih, edebiyat tarihinde daha ziyade kendisine atfedilen “üstüne” redifli gazel ile tanındı. Kendisini konu alan ilk müstakil bilimsel çalışma 1980 yılında Şakir Diclehan tarafından yapıldı. Önemli bir hareket noktası durumunda olan bu çalışmadan sonra, sonuncusu 2019’da olmak üzere Râsih’i konu alan başkaca bazı bilimsel çalışmalar da yapıldı. Ancak bunların çoğunda birincil kaynaklara müracaat edilmemesi, hatta Râsih ile ilgili araştırmalar noktasında hareket noktası olan Diclehan’ın çalışmasına bile başvurulmamasından ötürü Balıkesirli Râsih’in eserleri başta olmak üzere hayatı ve edebiyat tarihindeki konumlandırılması noktasında ciddi hata ve noksanlıklar bulunmaktadır. Bu çalışma söz konusu hataları tashih edip eksiklikleri tamamlamak gayesiyle Balıkesirli Râsih’in eserlerine yönelik yapılan tarama ve araştırmaların sonuçlarını ortaya koymaktadır. Yapılan taramalar sonucunda Râsih’in diğer eserleri konusunda da önemli bilgiler barındıran ve ilk defa bu makalede tanıtılacak olan Dîvânçe-i Tevârîh’i ya da mecmuası tespit edilmiştir. Bu makalede; söz konusu mecmua ile varlığından haberdar olunan ancak ihtiva ettiği bilgilerin değerlendirilmediği Bülgatü’l-Ahbâb isimli eseri kaynak alınarak şairin eserleri yeniden ele alınmıştır. Bunun için çalışmanın ilk kısmında Râsih’e dair yapılan çalışmaların eleştirel bir değerlendirilmesi yapılmış, ardından onun eserleri teker teker tanıtılmıştır.
Keywords
Klasik Türk Edebiyatı, Balıkesirli Râsih, Bülgatü’l-Ahbâb, Râsih’in mecmuası.