Summary
Divan Şairlerinin Aruz ve Kafiye Kullanımına Dair Bazı Tesbitler
Klasik Türk edebiyatının vezin ve kafiyesine dair çeşitli
çalışmalar yapılmış olmakla beraber bunların büyük kısmı ya
edebî malzemeden ziyade teori kitaplarındaki bilgilerin
aktarımına dayanmak yahut bir şairin manzumelerinde
rastlanan aruz ve kafiyeye dair bazı özelliklerin sunumundan
ibaret kalmak gibi kusurları muhtevidir. Bu makalede divan
şiirinin farklı devrelerine mensup beş şairin gazellerine
dayanarak aruz ve kafiyeye dair bazı bilinenlerin tashih veya
ikmaline çalışılmıştır.
Makalede ele alınan başlıca konular şunlardır: İmale
sıklığının dönemlere veya şairlere göre miktarı, e sesinde imale,
meddin yapılmadığı durumlar, n sesi ile biten hecelerde med
yapılması, vasl-ı 'ayn, Arapça ve Farsça kelimelerin Türkçenin
selikasına göre okunması, kafiye kelimesinin tekrarı, ek getirerek
kafiye oluşturmak. Ayrıca aruz ve kafiye üzerine yapılan
çalışmalarda metinlerin eldeki neşirlerine tamamen güvenerek
hareket etmemek gerektiği üzerine incelenen neşirlerde
karşılaşılan problemlerden bir kısmına temas edilmiştir.
Bazan mütearife şeklinde tekrarlanan bazan ise eldeki veri
azlığı sebebiyle tereddütle söylenegelen hükümlerin
doğruluğunu doğrudan metinlere bakarak belirlemek
maksadıyla yapılan bu çalışmada teorik eserlerdeki bilgilerin
pratikte çok fazla bir karşılığı olmadığı ortaya konulmuştur.
Ayrıca şairlerin vezin ve kafiye kullanımı incelenirken kendi
içinde bulundukları devreyi dikkate almak gerektiği
anlaşılmıştır.
Keywords
Klasik Türk edebiyatı, vezin, aruz, kafiye.