Summary
Nesilden Nesile Garib-nâme
Garib-nâme 14. yüzyıl Türk edebiyatının en etkili metinlerindendir. Metnin çok sayıda yazması bulunduğu halde ne mevcut hâliyle ne de yeni Türk harfleriyle, metin 2000 yılına kadar basılmamıştır. Kemal Yavuz’un transkripsiyonunu hazırladığı ve günümüz Türkçesine de çevirdiği bu metin basılmıştır. Garib-nâme’nin yazarı Âşık Paşa, döneminin edebî dili olan Farsça yerine, eserini Türkçe yazdığı için saygıyla anılagelmiştir.
Onun amacı Arapça ve Farsça bilmeyen Anadolu halkını aydınlatmaktır. Bu onun cesaretini de gösterir. Onun bu tercihi 20. yüzyılda Türkçülük hareketine kadar uzanır. Sadece Türkçeyi kullanması değil, aynı zamanda tasavvuf açısından İslamiyet’i anlatması da insanları etkilemiştir. O ve takipçileri İslam ve tasavvufu anlatırken Allah ve onun yarattıklarına duyulan sevgi anlayışının yaygınlaşmasını sağlamışlardır. Soyut kavramlara dayanan din çeşitli hikâye ve somut ifadelerle açıklanmıştır.
Bu makalemde Âşık Paşa ve takipçilerinin 19. ve 20. yüzyıllardaki etkilerini belirtmek istedim. Edebî metinlerde Türkçenin kullanılması kadar İslamiyet ve Tasavvufun etkisi de bulunmaktadır. Elbette doğrudan doğruya Âşık Paşa’nın etkisinden söz etmek mümkün değildir ancak bu kitap yaygın olarak okunmuş, halkın ve aydınların zihin ve bilinçlerini etkileyerek günümüze kadar ulaşmıştır.
Keywords
Âşık Paşa, Türkçülük, N.Kemal, A.H.Tarhan, M.A.Ersoy, sevgi dini, Mevlevilik .