Summary
Bazı Tarihî Türk Romanlarında Ahilik
Türk edebiyatında tarihî roman, Tanzimat devrinde (19. yüzyılın son çeyreğinde) Romantizmin tesiriyle görülmeye başlar. Olgunlaşarak günümüze kadar gelir. Tarihî romanda, yazar, tarihte yaşanmış önemli olayları ve tarihte iz bırakmış şahsiyetleri konu olarak ele alır ve işler. İstanbul’un fethinin 500. yıldönümü münasebetiyle yapılan hazırlıklar sırasında yazılan tarihî Türk romanlarında hayatı hakkında sınırlı bilgiye sahip olduğumuz Ahi Evran ve Anadolu’da yapılanmasını tamamlayan Ahilik teşkilâtına, bu teşkilâtın oluşturduğu kültüre de yer verilir. Ahilik teşkilâtının kurucusu Ahi Evran’dır. O, Anadolu’da önce debbağların, sonra da 32 esnaf ve sanatkârlar zümresinin pîri olarak kabul edilir. Bir Türk kurumu olan Ahilik, Selçuklu ve Osmanlı Devleti’nin kuruluşu zamanında esnaf ve sanatkârlar ve yöneticilerle hayatı düzene koyan sosyo-ekonomik yapının adıdır.
Bu çalışmada, XIII. yüzyılda Anadolu’da görülmeye başlayan, Selçuklu ve Osmanlı Devleti’nin kuruluş ve gelişmesinde önemli rol oynayan Ahilik teşkilâtının oluşturduğu kültürün izleri, Fatih İstanbul Kapılarında, Osmanoğulları, Osman Gazi, Ovaya İnen Şahin, Kutludağ, Çatı, Konak, Osmancık ve Devlet Ana gibi bazı tarihî Türk romanlarında ele alınıp incelenecektir. İncelediğimiz romanlarda Ahilik, Ahiliğin prensipleri, Ahi büyükleri, Ahilik teşkilâtına giriş, Ahiliğin töre ve törenleri, Ahilerin kıyafetleri ele alınıp değerlendirilecektir.
Keywords
Ahilik, Ahi Evran, tarihî roman, kültür, Esnaf ve Sanatkârlar.