Ahmedî (815/1412-13) ile Behiştî (917/1511-12?)’nin İskendernâme’lerinin Şekil ve Muhteva Bakımından Karşılaştırılması
(Comparison of the form and content of Ahmedî (815/1412-13)’s İskender-nâme and Behiştî (917/1511-12?)’s İskender-nâme
)
|
Yazar
|
:
Bünyamin Ayçiçeği
|
|
|
Türü |
:
|
|
Baskı Yılı |
:
2013
|
|
Sayı |
:
10
|
|
Sayfa |
:
129-204
|
Özet
Türk edebiyatında bilinen ilk manzum İskender-nâme’-
nin sahibi olan Ahmedî, Firdevsî ve Nizâmî’nin eserlerini
örnek almakla beraber içerik bakımından onlardan farklı bir
eser ortaya koymayı başarmıştır. İskender-nâme türü içinde
özgün bir yere sahip olan eserin, kendinden sonra yazılan
eserlere öncülük ettiği bilinmektedir. Gerek ihtiva ettiği
konular gerekse üslup özellikleri bakımından farklılık arz
eden bu İskender-nâme’nin, Türk edebiyatında kendinden
sonra yazılan İskender-nâmeleri ne ölçüde etkilediği incelenmeye
değer bir konudur.
Bu sebeple çalışmada, Ahmedî’den yaklaşık bir asır sonra
eserini kaleme alan Behiştî Ahmed Sinan’ın İskendernâme’siyle
Ahmedî’nin İskender-nâme’si şekil ve muhteva
unsurları bakımından karşılaştırılmıştır. Türk edebiyatında
İskender-nâme geleneği hakkında bilgi verildikten sonra
her iki müellifin hayatları, eserleri ve edebî kişilikleri incelenmiş,
İskender-nâmelerde işlenen konular mukayeseli bir
şekilde ele alınmıştır. Özellikle bu değerlendirme esnasında
öne çıkan unsurlar vurgulanmaya çalışılmıştır. Ahmedî’nin,
kendinden sonra yazılan Behiştî’nin eserini şekil ve
içerik bakımında ne ölçüde etkilediği incelenmiştir. Ardından
tespit edilen benzerlikler ve farklılıklar sıralanmıştır.
Anahtar Kelimeler
Ahmedî, Behiştî Ahmed Sinan, İskender-nâme, Karşılaştırma.
Abstract
Ahmedi’s İskender-name was the first work in Turkish
literature written in verse for İskender poets. Ahmedi’s
İskender-name was modelled on Firdevsi’s and Nizâmi’s
books; however, Ahmedi’s work differs from Firdevsi and
Nizami in content. Ahmedi's pioneering work inspired
books written after him. In the present article, Ahmedi’s
İskender-name will be compared (both form and content)
with Behişti’s version of İskender-name which appeared a
century later. First, the article will discuss the tradition
of İskender-name in Turkish literature. Both authors’
lives, works and literary personalities will be described.
Differences and similarities in topics covered in both
Ahmedi’s and Behişti’s versions of “İskender-name will
be examined.
Keywords
Ahmedi, Behişti Ahmed Sinan, İskender-name, Comparison.