Nev^î’nin Siyâsetnâme Türündeki Eseri: Fezâ’ilü’l-Vüzerâ ve Hasâ’ilü’l-Ümerâ
(Nev^î’s the Type of Work in Book of Politics: Fezâ’ilü’l-Vüzerâ ve Hasâ’ilü’l-Ümerâ
)
|
Yazar
|
:
Fatih Koyuncu
|
|
|
Türü |
:
|
|
Baskı Yılı |
:
2016
|
|
Sayı |
:
17
|
|
Sayfa |
:
215-242
|
Özet
Toplumun ihtiyaçlarına göre eser kaleme alan yazarlar,
ideal bir devlet yönetimi ile ilgili konulara da
değinmişlerdir. Ahlâk kitapları arasında ayrı bir tür haline
gelen siyâsetnâmeler, iyi bir yöneticinin nasıl olması
gerektiğini anlatan metinlerdir. Bu eserler sultanlarla ilgili,
vezirlerle ilgili ve siyâset sanatı dışında birçok ahlâkî
konunun işlendiği siyâsetnâmeler olarak üç grupta
incelenmiştir. Devlet yönetmiyle alakalı olan bu bahisler
âyet, hadis ve dinî-ahlâkî ölçülere göre izah edilmiştir.
Klasik Türk edebiyatında siyâsetnâme türünde telif ve
tercüme birçok kitap yazılmıştır. Bu konuda eser kaleme
alanlardan birisi de 16. asrın önemli şairlerinden Nev^î’dir.
Yazar, Fezâ’ilü’l-vüzerâ ve Hasâ’ilü’l-ümerâ isimli eserini
1596 yılında kısa bir süre vezirlik yapan Cigalazâde Yusuf
Sinan Paşa adına yazmıştır. Müellif bu eserinde vezirlerin
sultanlar ve devlet işlerinin idaresi için gerekli olduğunu
ifade eder. Vezirsiz sultanın sadece Allah olduğunu belirten
Nev^î; metinde âyet, hadis, kıssa, Arapça, Farsça ve Türkçe
şiirlere yer vermiştir. Yazar, hacimli olmayan bu eserinde
nâsirliğini göstermiş, sanatlı bir dil kullanmıştır. Nev^î,
metinde “haslet, faide, havass” gibi ara başlıklar kullanmış
ve tarihte vezirliğiyle ün yapmış kişileri örnek göstererek
konuyu anlatmıştır. Bu yazıda, siyâsetnâmelerle ilgili genel
bilgilere yer verilmiş; Fezâ’ilü’l-vüzerâ ve Hasâ’ilü’l-ümerâ
şekil ve muhteva bakımından incelendikten sonra eserin
metni sunulmuştur.
Anahtar Kelimeler
Klasik Türk Edebiyatı, Siyâsetnâme, Nev^î, Fezâ’ilü’lvüzerâ ve Hasâ’ilü’l-ümerâ.
Abstract
The authors, written work according to the needs of
society, have mentioned related topics about the state
government. Book of politics which occurred as a separate
type in morality books are text explaining how it should be
a good manager. Book of politics were examined in three
groups as mentioned sultans, viziers, and many ethical
issues beyond politics. The bets relating to the state government
was explained according to verse of the Koran hadiths
and religious-moral dimensions. The type of work in book
of politics has been written original and translated many
books in classical Turkish literature. One of the principal
authors of the work in this field, 16th century^s most
important poets, is Nev^î. He was written the work named
Fezâ’ilü’l-vüzerâ ve Hasâ’ilü’l-ümerâ in the name of Cigalazade
Yusuf Sinan Paşa, vizier short time in 1596. The
author implies that the vizier is essential to work of administration
of state and the sultans. Nev^î is pointed out that
Allah, who without help anybody, is Sultan and included
verses, hadith, story, Arabic, Persian and Turkish poetries
in the text. The author shows that as a prose writer yourself
in the short work and used artful language. Nev^î used
titles like that “haslet, faide, havass” and explained the
issues given examples person, famous a vizier in history.
In this paper provided general information about book
of politics, after, the work Fezâ’ilü’l-vüzerâ ve Hasâ’ilü’lümerâ
is examined in terms of form and content, presented
the text of the work.
Keywords
Classical Turkish Literature, Nev^î, Fezâ’ilü’l-vüzerâ ve Hasâ’ilü’l-ümerâ.