Tokatlı İshâk Efendi ve Nazmu’l-Le'âlî Adlı Mesnevisi
(Tokatlı Ishâk Efendi and his Mathnawis named Nazmu’l-Le'ali
)
|
Yazar
|
:
Bayram Özfırat
|
|
|
Türü |
:
|
|
Baskı Yılı |
:
2015
|
|
Sayı |
:
15
|
|
Sayfa |
:
315-376
|
Özet
Bu çalışmada, Tokatlı İshâk Efendi’nin XVII. yüzyılda
kaleme aldığı Nazmu’l-Le'âlî adlı dinî mesnevisi hakkında
bilgi verilmektedir. İshâk Efendi, Tokat’ta yetişmiş önemli
âlim şairlerden biridir. Müellifin çoğu eseri medreselerde
ders kitabı olarak okutulmuş, bu eserlerden bazıları elden
ele dolaşarak birçok yazma nüshası oluşturulmuştur. Çok
beğenilen eserlerinden biri olan Nazmu’l-Le'âlî aruz vezninin
canlı ve hareketli bir bahri onan hezecin “Mefâ'îlün
Mefâ'îlün Fa'ûlün” kalıbıyla yazılmıştır. Mesnevide akâid
konuları ayrı ayrı ele alınarak işlenmiştir. Ayrıca hak
yoldan çıkmış mezhepler, kabir azabı, Hz. Peygamber’in
miracı, melekler gibi konular ayrı başlıklar hâlinde
açıklanmıştır. Nazmu’l-Le'âlî‘nin “Hâtime” bölümünde
müellif, halkın perişanlığını, vurguncuların köylerde, kasabalarda
ve şehirlerde kol gezdiğini, Budin Kalesi gibi
muhkem bir kaleye sahip Tokat şehrinin bile bu yağmacıların
eline geçtiğini etkili bir üslupla anlatmıştır.
Anahtar Kelimeler
Mesnevi, Tokatlı İshak Efendi, Nazmu’l-Le'âlî, akâid.
Abstract
In this study, we will give information about Nazmu’l-
Le‘âli by Tokatlı İshâk Efendi. Versification masnavi was
commonly used in Turkish literature in the seventeenth
century, almost every poet wrote works as in this verse.
Now this century, Addition to the usual masnavi issues,
indigenous issues began to be processed. Indeed, in this
century, such as held at, hilyes, forty hadith translations,
many masnavi written on religious subjects. In the wake
of our researches, we found out that these catechisms in
verse constitute a notable part of our religious literature.
This fact incited us to study how this tradition emerged.
Hereby study is about one of source texts and its translations
in verse, which is highly influential for emergence of
the tradition. We introduce two poetic translations of the
work, in order to better reflect its referential value. Evidently,
the texts, which influenced the emergence of mentioned
tradition, are not limited with this prose work, but
we consider it important in regard to influential extent of
the book. Besides, we believe that newly discovered catechisms
in verse, as well as other religious literary genres,
will help for better comprehension regarding the content
and limits of our literature.In our view, it will be useful
to introduce two prose works below, which we consider as
the basis of poetic catechisms, as translations in verse,
since the two following works are among the pieces to
constitute an origin for beginning of a tradition. We are
working on a religious masnavi named Nazmu'l-Le'ali's
written in this century. Akaid issues in Masnavi were
separately explained.
Keywords
Masnavi, Tokatlı İshak Efendi, Nazmu’l-Le'âlî, akâid.