Belîğî ve Dîvânçesi
(Beligi and His Divanche
)
|
Yazar
|
:
Yunus Kaplan
|
|
|
Türü |
:
|
|
Baskı Yılı |
:
2019
|
|
Sayı |
:
22
|
|
Sayfa |
:
359-448
|
Özet
Klasik Türk şiirinde zirvenin yaşandığı bir dönem olan 16.
yüzyılda sayısız şair yetişmiştir. Bu şairlerinden biri de hayatı
hakkında kaynaklarda verilen bilgilerin oldukça sınırlı olduğu
Belîğî’dir. İstanbullu olan şairin doğum tarihi ve asıl ismi bilinmemektedir.
Meslek olarak yeniçeriliği seçmiş ve III. Murad
devrinde ölmüştür.
Tezkireci Latîfî’ye göre Belîğî, dîvân sahibi bir şairdir. Ancak
bu eserin herhangi bir nüshasına şimdiye kadar ulaşılamamış
olsa da şiir mecmualarında şairin bir dîvânçe oluşturacak kadar
çok şiiri kayıtlıdır. Genellikle âşıkane ve rindane tarzda şiirler
yazan Belîğî’nin şairliğinden tezkireciler övgüyle bahsetmişlerdir.
Yazdığı şiirlerle divan edebiyatının iyi bir temsilcisi
olduğunu ispat eden Belîğî, yaşadığı dönemin edebî zevkini bu
şiirlere aksettirmede oldukça başarılı olmuştur. Vezin, kafiye ve
nazım şekillerini şiire tatbik etmede oldukça başarılı olan şair,
bu başarıyı mazmunları kullanma ve ince hayaller bulmada da
göstermiştir.
Bu çalışmada önce; Belîğî’nin şiir mecmuaları ve çeşitli biyografik
kaynakların taranması neticesinde tespit edilen
şiirlerinin şekil ve muhteva özellikleri üzerinde durulacak; daha
sonra klasik divan tertibine uygun bir sıralanışla bu şiirlerin
çeviri yazılı metnine yer verilerek şairin Dîvânçe’si oluşturulacaktır.
Anahtar Kelimeler
Klasik Türk şiiri, 16. Yüzyıl, Belîğî, Dîvânçe.
Abstract
Numerous poets grew in 16th century which is a period
when the peak was seen in the classical Turkish poetry.
One of these poets is Beligi that the information on his life
from the sources is very limited. The date of birth and real
name of the poet who is from İstanbul are not known. He
chose the janizary as occupation and he died in Murat the
Third’s period.
Latifi, a collector of the biographies thought that Beligi
is a poet who has divan. However, many of his poetries
which are enough to make a divanche are recorded in the
poetry journals even if any copies of his divan has not been
able to be reached up to now. The collectors of biography
spoke highly of Beligi’s poesy that he wrote generally in the
amorous and unconventional style. Beligi who demonstrated
that he was the good representative of the divan
literature with the poetries that he wrote succeeded in reflecting
the literary pleasure of period, when he lived, into
those poetries. The poet who was very successful at carrying
out the rhythm, rhyme and verse forms into the poetry
indicated his success in using the poetic themes and finding
the nice imaginations.
In this study, the form and content features of his determined
poetries will be firstly emphasized as a result of the
literature review related to Beligi’s poetry journals and the
various biographies; then, the poetry’s divanche will be formed
as those poetries’ translated-written text is included
in an appropriate array to the classical divan formation.
Keywords
Classical Turkish Poetry, 16th Century, Beligi, Divançe.