Arapça Mesellerin Bir Tercümesi: Kudsî'nin Terceme-i Durûb-ı Emsâl-i Arabiyye’si
(A Sample of an Arabic Proverbs Translation: Qudsi's Terceme-i Durub-i Emsal-i Arabiyye
)
Yazar
|
:
Rabbaa Rababa
|
|
Türü |
:
|
Baskı Yılı |
:
2019
|
Sayı |
:
22
|
Sayfa |
:
669-688
|
Özet
Kültür ve medeniyetin en özlü aynalarından olan meseller,
hemen her dönem dikkat çekici metaforlar olmuştur. Kaynaklar,
mesellerin anlamı kuvvetlendirmek ve düşünceyi kısa yoldan
ifade etmek amacıyla kullanıldığını vurgular. Her meselin arkasındaki
derin yapı, anlam ve hikâye sözün özü bağlamında
oldukça önemlidir. İslami dönemde İran ve Arap edebiyatlarının
etkisiyle edebi metinlerde sıkça görülen meseller, özellikle XVII.
yüzyıldan sonra daha çok işlenmiştir. Kudsi’nin eseri Tercemei
Durûb-ı Emsâl-ı Arabiyye, Arapça mesellerin Türkçeye çevirisidir.
Kudsi’nin eseri 28 bölümden oluşmaktadır. Eserde 120
meseli alfabetik olarak verip tercüme etmiştir. Kudsi’nin özellikle
mesellerin kullanım sebeplerini açıklaması, onu
benzerlerinden ayırmaktadır. Kudsi’nin eserdeki didaktik tavrı,
öne çıkan temel unsurlardan biridir. Terceme-i Durûb-ı Emsâlı
Arabiyye’deki derkenar açıklamaları, farklı bir üslubun esere
hâkim olduğunu göstermektedir. Eser, dönem padişahı III. Ahmed’e
sunulmuştur. Eserde geçen Arap atasözlerine
bakıldığında kaynak olarak Kur’ân, hadîs, hâdise, teşbih, kıssa,
hikmet ve şiirin seçildiği tespit edilmektedir.
Anahtar Kelimeler
Edebiyat, mesel, Kudsî, Terceme-i Durub-ı Emsâl-ı Arabiyye.
Abstract
Proverbs, which are the most concise mirrors of culture
and civilization, have been remarkable metaphors almost
every period. The sources emphasize that proverbs are used
to strengthen meaning and to express thought in a short
way. The deep structure, meaning, and story behind every
proverb are very important in the context of the word. The
proverbs, which are frequently seen in literary texts under
the influence of Iranian and Arabic literature in the Islamic
period, have been mostly studied after the 17th century.
Qudsi’s work “Terceme-i Durub-i Emsal-i Arabiyye” is
translation of Arabic proverbs into Turkish. The work of
Qudsi consists of 28 chapters. He translated 120 proverbs
in alphabetical order and translated them. Qudsi's explanation
of the reasons for the use of proverbs, in particular,
distinguishes him from his peers. Qudsi's didactic attitude
in his work is one of the main elements. The explanations
of the “Terceme-i Durûb-i Emsâl-i Arabiyye” show that a
different style dominates the work. This work is dedicated
to Sultan Ahmed 3nd. When we look at the Arab proverbs
mentioned in the book, we have determined that the
Qur'an, hadith, event, simile, verse, wisdom and poetry
have been chosen.
Keywords
Literature, proverb, Qudsi, Terceme-i Durub-i Emsal-i Arabiyye.