Anadolu Sahasında Müstakil Bir Tür Olarak Manzum Sözlükler (Tuhfeler)
(Versified Dictionary (Tuhfe) as a Genre in Anatolia
)
|
Yazar
|
:
Güler Doğan Averbek
|
|
|
Türü |
:
|
|
Baskı Yılı |
:
2019
|
|
Sayı |
:
23
|
|
Sayfa |
:
62-83
|
Özet
Bu çalışmada İslâmî devir Türk edebiyatında eğitim-öğretim
aracı olarak ortaya çıkan manzum sözlükler, müstakil bir tür
olarak ele alınmıştır. Üç bölümden oluşan yazının birinci
bölümünde Anadolu sahasındaki Türkçe ilk örneklerden
başlamak üzere manzum sözlüklerin izlediği rotaya temas
edilerek türün tayin edilmiş bir adının olup olmadığı
sorgulanmış ve bu husus İslâm coğrafyasındaki diğer örneklerle
mukayese edilmek suretiyle irdelenmiş; Fars edebiyatında nisâb
adı verilen bu türün, Türk edebiyatında tuhfe olarak
isimlendirildiği, örneklerle gösterilmiştir. Çalışmanın ikinci
bölümünde manzum sözlüklerin şekil özellikleri, bölümleri,
örnekler verilerek ele alınmış, ayrıca ilk ve son manzum
sözlüklere dair bilgiler verilmiştir. Tuhfelerin yazım süreci
hakkında kısa malumatın da yer aldığı yazının son bölümünde ise farklı maksatlarla kaleme alınan manzum sözlüklere temas
edilmiştir.
Anahtar Kelimeler
Manzum sözlük, tuhfe, yabancı dil eğitimi, Osmanlı dönemi ders kitapları
Abstract
In this study, the history of the bilingual/multilingual
versified dictionaries in Turkish literature will be
examined, starting from the first versified dictionaries
produced in Anatolia. This article will comprise three
sections. In the first section, the early Turkish versified
dictionaries will be reviewed, and the history of the
versified dictionaries in the Islamic and Turkish literature
will be emphasized. Besides, it will be argued in the light
of examples that the nisab form in Persian literature is
named tuhfe in Turkish literature. In the second part, the
features of the versified dictionaries will be discussed in
detail, and information about the first and last dictionaries
in verse will also be given. In the last section of the study,
versified dictionaries written for different purposes will be
touched.
Keywords
Versified dictionaries, tuhfe, foreign language teaching, textbooks of Ottoman era