Türkistanlı Bir Şair: Vâsıfî ve Türkçe Şiirleri
(A Poet from Turkistan: Vâsıfî and Turkish Poems
)
|
Yazar
|
:
Saniye Eraslan
|
|
|
Türü |
:
|
|
Baskı Yılı |
:
2019
|
|
Sayı |
:
23
|
|
Sayfa |
:
758-774
|
Özet
Tarihte kurulan tüm Türk devletlerinde âlim ve
sanatkârlar, başta sultanlar olmak üzere diğer devlet erkânı
tarafından himaye edilerek desteklenmişlerdir. Türk
devletlerinde gelenek hâline gelen bu durum, birçok âlim ve
sanatçının yetişmesine, bazı şehirlerin kültür ve medeniyet
merkezi hâline dönüşmesine vesile olmuştur. Özellikle 15.
yüzyılın ikinci yarısından sonra Timurlu devleti sultanı
Hüseyn-i Baykara ile onun yakın dostu ve veziri Alî Şîr
Nevâyî öncülüğünde kurulan meclisler; Herat’ın ilmî, edebî
ve kültürel bir muhit olarak ön plana çıkmasında etkili
olmuştur. Genç yaşta Alî Şîr Nevâyî ile tanışarak onun
meclislerine katılma başarısını gösteren önemli şair ve
nâsirlerden biri de Heratlı Vâsıfî’dir. Vâsıfî, özellikle
muamma yazma ve çözmedeki becerisiyle, başta Nevâyî
olmak üzere pek çok önemli devlet erkânının takdirini
kazanmış, oluşturulan meclislerin aranan kişisi olmuştur.
Katılma şansı elde ettiği meclislerde hem görüp şahit
olduklarını hem de başkalarından dinlediklerini günümüze
çeşitli hikâyelerle aktarmıştır. Bu makalede Vâsıfî’nin
hayatı, sanatı ve eserleri hakkında bilgi verilip Farsçanın
edebî dil olarak kullanıldığı bir dönemde Fars diliyle yazdığı
Bedâyi‘u’l-vekâyi‘ adlı eserinde geçen Türkçe iki şiiri
tanıtılmıştır.
Anahtar Kelimeler
Vâsıfî, Bedâyi‘u’l-vekâyi‘, şiir, muamma, inşâ.
Abstract
In all the Turkish states established in history, scholars
and craftsmen were supported by other statesmen,
especially sultans. This situation, which has become a
tradition in Turkish states, has caused many scholars and
artists to grow and some cities have become centers of
culture and civilization. Especially after the second half of
the 15th century, the assemblies established under the
leadership of Timurian sultan Hüseyn-i Baykara and his
close friend and vizier Alî Şîr Nevâyî were effective in
bringing Herat as a scientific, literary and cultural
neighborhood. One of the important poets and prose
writers who succeeded in meeting Alî Şîr Nevâyî at a
young age and participating in his assemblies was Vâsıfî,
from Herat. Vâsıfî gained the appreciation of many
important state men, especially Nevâyî with his skill in
writing and solving enigma, and became the wanted
person of the assemblies. In the assemblies he had the
chance to participate in, he shared with him various stories
that he has seen and witnessed and listened to from others.
In this article, information about Vâsıfî's life, art and
works will be given and two Turkish poems which are
included in the book named Bedâyi‘u’l-vekâyi‘ written in
Persian at a time when Persian is used as literary language
was introduced.
Keywords
Vâsıfî, Bedâyi‘u’l-vekâyi‘, poetry, enigma, artistic prose.