Divan Şairi ve Tarihçi Süheylî Ahmed ile Babası Hemdem Kethudâ Hakkında Arşiv Belgeleri
(Archive Documents About Divan Poet and Historian Süheylî Ahmed and His Father Hemdem Kethudâ
)
|
Yazar
|
:
Recep Ahıshalı
|
|
|
Türü |
:
|
|
Baskı Yılı |
:
2022
|
|
Sayı |
:
29
|
|
Sayfa |
:
1-80
|
Özet
Divan şairi ve tarihçi olan Süheyli Ahmed b. Hemdem Kethuda'nın biyografisine katkıda bulunmak üzere Osmanlı arşiv belgeleri incelenmiş ve çeşitli belgeler tespit edilmiştir. Bu belgeler onun zeamet sahibi olduğunu ve hayatının önemli bir bölümünü çeşitli cephelerde geçirdiğini göstermektedir. Devlet adına çeşitli tahsilatlar yapmak, para taşımak, kale tamiri gibi resmi görevler yapmıştır. Bu hizmetlerde bulunma ve savaşlarda gösterdiği yararlıklar karşılığında terakkiler almış ayrıca Dergah-ı âlî müteferrikalığı görevi elde etmiştir. Daha sonra müteferrikalığı ilaveten Dergah-ı âlî çavuşluğu verilmiştir. Araştırmada babası Hemdem Kethuda ile ilgili bilgiler de elde edilmiştir. Hemdem Kethuda Şam yeniçeriler yayabaşılarından iken Şam eyaleti başta olmak üzere çeşitli yerlerin tahririnde görev almış, bunun sonucu olarak kendisine zeamet verilmiştir. Zaim olarak Hadım Cafer Paşa’nın ordusunda yer almış, daha sonra müteferrika olmuştur. Sonrasında Cafer Paşa’nın kapu kethudalığını yapmıştır. Süheylî ve babas,ı Cafer Paşa’nın maiyetinde olmak hasebiyle cephelerde birlikteydiler. Ancak Hemdem Çelebi h.1005 yılında 40-50 kişilik birliğiyle birlikte Mohaç Meydan Muharebesinde şehit olmuştur. Bu çalışmada her ikisinin de zaim olarak bulundukları savaşlar ve aldıkları görev ve terakkileri ihtiva edenleri ağırlıklı olmak üzere ulaşılabilen çeşitli belgeler ortaya konulmuştur. Süheyli'nin belgelerden oldukça hareketli bir gençlik devresi geçirmiş olduğu görülmektedir. Bunların incelenmesi eserlerinin daha sağlıklı tahlili ve değerlendirilmesine katkı sağlayacaktır.
Anahtar Kelimeler
Süheylî Ahmed b. Hemdem Kethuda, Biyografi, Edebiyat, Tarih, Arşiv Belgeleri
Abstract
In order to contribute to the biography of Süheyli Ahmed b. Hemdem Kethuda, a Divan poet and historian, Ottoman archive documents were examined and various documents were identified. These documents show that he owns fief and spent most of his life on various fronts. He performed official duties such as making collections on behalf of the state, carrying money, and repairing the castle. He received "terakki"s in return for his services he showed in wars, and he was also appointed as a Dergah-ı Âli Müteferrika. Later, in addition to this appointment, he was given the rank of Dergah-ı âli Çavuş. In the research, information about his father, Hemdem Kethuda, was also obtained. While Hemdem Kethuda was one of the "yayabaşı" of the janissaries in Damascus, he took part in the registration of various places, especially in the province of Damascus, and as a result, he was given fief. He took part in the army of Hadım Cafer Paşa as the owner of fief, and later became a "müteferrika". Afterwards, he served as the "Kapu kethuda" of Cafer Paşa. Süheylî and his father were together in the fronts due to being under the command of Cafer Paşa. However, Hemdem Çelebi was martyred in the Battle of Mohaç with his 40-50 troops in H.1005. In this study, various documents were presented, mainly those containing terakkis, the wars in which both of them were fief owners and their duties. It is seen from the documents that Süheyli had a very active youth period. Examination of these documents will contribute to a healthier analysis and evaluation of his works.
Keywords
Süheylî Ahmed b. Hemdem Kethuda, Biography, Literature, History, Archive Documents