Dulkadiroğlu Üveys Bey’e Sunulan Bir Mecmua (Berlin Devlet Kütüphanesi Ms.or.oct. 3419)
(A Majmua Presented to Dulkadiroğlu Üveys Bey (State Library of Berlin, Ms.or.oct. 3419)
)
|
Yazar
|
:
Arzu ATİK
|
|
|
Türü |
:
|
|
Baskı Yılı |
:
2022
|
|
Sayı |
:
29
|
|
Sayfa |
:
227-257
|
Özet
Mecmualar gerek birden fazla eserin gerekse farklı beyitlerin bir araya geldiği çoğunlukla biricik olan yazmalardır. Bu mecmualardan biri de Berlin Devlet Kütüphanesi’nde yeni kataloglanan Ms.or.oct. 3419 numaralı önemli yazmadır. 1931’de Oskar Rescher’in Berlin Devlet Kütüphanesi’ne sattığı yazmalardan olan bu mecmuanın hem yedi müstakil eser hem de “Müteferrikat” başlığı altında bir şiir mecmuası bulundurması ve Dulkadir Beyi Şehsüvaroğlu Ali Bey (ö. 1522)’in oğlu Üveys Bey (ö. 1522)’in isteğiyle hazırlanması değerini daha da arttırmaktadır. Mecmuanın önemli başka bir yönü ise Çağatay Türkçesi, Farsça, Türkçe ve az da olsa Arapça şiir ve eserler içermesidir. Bunların içinde Hatifî’nin Leyla vü Mecnun’u, Şükrî’nin şimdiye kadar bilinmeyen divanı ve Selim-name’sinin ilk versiyonu, Sururî-i Acem’in divanı gibi önemli eserler bulunur. Ayrıca mecmuanın sonunda mürettip tarafından kaleme alınmış ariza olarak da değerlendirilebilecek Farsça manzum kısım da oldukça kıymetli bilgiler içermektedir.
Bu çalışmada öncelikle mecmuanın tanıtımı yapılarak eserler değerlendirilip özellikle “Müteferrikat” başlıklı şiir seçkisi incelenecektir. Ardından Dulkadiroğlu Üveys Bey’den kısaca bahsedilerek mürettibin kim olduğu sorusu irdelenecektir. Ayrıca makalenin sonunda “Müteferrikat”taki kaynaklarda bulamadığımız Türkçe beyitler ve mecmuanın sonundaki 91 beyitlik Farsça arizanın tercümesi de ek olarak verilecektir.
Anahtar Kelimeler
Mecmua, Müteferrikat, Üveys Bey, Dulkadiroğulları
Abstract
Majmua’s are mostly unique manuscripts in which more than one work and different couplets come together. One of these majmua is, manuscript number Ms.or.oct. 3419, which was newly cataloged in the Berlin State Library. This majmua, which is one of the manuscripts that Oskar Rescher sold to the Berlin State Library in 1931, was probably completed in 1521 upon the request of Üveys Bey (d. 1522), the son of Dulkadiroğlu Şehsüvaroğlu Ali Bey (d. 1522). The majmua has both seven works and also various poems under the title ‘Müteferrikat’.
Important aspect of the majmua is that it contains poems and works in Chagatai Turkish, Persian, Turkish and Arabic. Among these, there are important works such as Hatifî's Leyla vü Mecnun, Şükrî's divan that has not been known until now, and the first version of his Selim-name's, Sururî-i Acem's divan.
In addition, at the end of the majmua, it contains very valuable information about majmua in the 91 couplet Persian verse section written by the compiler of majmua.
In this study, firstly, the majmua will be introduced, the works in the majmua will be evaluated, and especially the "Muteferrikat" will be examined. Then, Dulkadiroğlu Üveys Bey will be briefly mentioned and the question of who the the compiler of majmua (mürettib) is will be examined. In addition, at the end of the article, Turkish couplets that we could not find in the sources in "Müteferrikat" and the Persian translation of 91 couplets at the end of the majmua will be given as an appendix.
Keywords
Majmua, Müteferrikat, Uveys Bey, Dulkadirogulları