Kasîde-i Bürde’nin Mütercimi Belirsiz Manzum Bir Tercümesi
(An In Verse Translation of Qaseedah al-Burdah by an Unknown Translator
)
|
Yazar
|
:
HAMZA KOÇ
|
|
|
Türü |
:
|
|
Baskı Yılı |
:
2022
|
|
Sayı |
:
29
|
|
Sayfa |
:
935-956
|
Özet
Hz. Peygamber’e duyulan derin muhabbet; mevlid, siyer, miraciye, mucize-nâme, gazavat-nâme, hilye, kırk hadis ve na’t gibi birçok edebî türün ortaya çıkışına vesile olmuş ve İslami edebiyatta onu merkeze alan manzum ya da mensur pek çok eser vücuda getirilmiştir. Ka’b b. Züheyr’in (ö. 24/645?) Bânet Su’âd ifadesiyle başlayan ve Hz. Peygamber’in hediye ettiği hırkaya istinaden literatürde Kasîde-i Bürde olarak tanınan meşhur şiiri, na’t türüne öncülük etmesi açısından kayda değer öneme sahiptir. Ka’b’dan yaklaşık altı asır sonra yaşayan Mısırlı şair Bûsîrî’nin (ö. 696/1297?) söz konusu kasideden ilham alarak nazma döktüğü el-Kevâkibü’d-Dürriyye fî Medhi Hayri’l-Beriyye adlı şiiri de İslami edebiyatta aynı adla anılmış ve gerek dikkat çeken yazılış hikâyesi gerekse edebî gücü açısından Ka’b’ın manzumesini aşmayı başarmıştır. Kasîde-i Bürde, zengin muhtevası ve lirik üslubu sayesinde oldukça sevilmiş ve birçok millet tarafından kendi dillerine çevrilmiştir. Bu meşhur kaside, Türk edebiyatında da büyük ilgi görmüş ve pek çok şair Hz. Peygamber’in şefaatine nail olabilmek ümidiyle bu vadide kalem oynatmıştır. Sözü edilen şiir; Abdurrahim Karahisarî, Ahmed-i Rıdvan, Kemal Paşa-zâde, Le’âlî, Şemseddin Sivasî ve Nahîfî gibi meşhur şairlerin yanı sıra belli bir şöhreti yakalayamamış birçok şair tarafından da Türkçeye tercüme edilmiştir. Bununla birlikte Kasîde-i Bürde’nin mütercimi belirsiz çevirileri de mevcuttur. Bu çalışmada Bûsîrî’nin Kasîde-i Bürde’sine kim tarafından ve ne zaman yapıldığı bilinmeyen manzum bir tercüme ele alınacaktır. Tespit edilebilen tek nüshası Beyazıt Devlet Kütüphanesi B3535’te yer alan eserde kaynak şiirden farklı olarak fâ’ilâtün fâ’ilâtün fâ’ilâtün fâ’ilün kalıbı kullanılmıştır. Mütercim, kafiye kelimelerinin önemli bir kısmını kaynak metinden almasına rağmen emsaline göre daha anlaşılır bir üslup kullanmıştır.
Anahtar Kelimeler
Ka’b b. Züheyr, Bûsîrî, Kasîde-i Bürde, Manzum Tercüme.
Abstract
A deep love of the Hz. Prophet has conduced the emergence of many literary genres such as mawlid, siyer (biography of the Prophet), mirajiyyah, hilye, forty hadiths, na’t, and poetic or prosaic artworks that center on the Prophet have been created in Islamic literature. Ka’b ibn Züheyr’s (d. 24/645?) famous poem that starts with the statement Bânet Su’âd and known in the literature as Qaseedah al-Burdah is based on the cardigan given as a present by Hz. Prophet, and has a remarkable importance in terms of guiding the type of na’t. The poem, el-Kevâkibü’d-Dürriyye fî Medhi Hayri’l-Beriyye which was inspired by the aforementioned qasida in verse by the Egyptian poet Bûsîrî (d. 696/1297?), who lived almost six centuries after Ka’b was also mentioned by the same name in Islamic literature. It succeeded in surpassing Ka’b’s poem in terms of its attention-grabbing writing style and its literary power. Thanks to its rich content and lyrical style, Qaseedah al-Burdah is greatly loved and has been translated into several languages. This famous qasida attracted great interest in Turkish literature, and several poets have written in this genre in the hope of being able to attain Hz. Prophet’s intercession (shafa’ah). The Qaseedah al-Burdah has been translated into Turkish by many famous poets such as Abdurrahim Karahisarî, Ahmed-i Rıdvan, Kemal Paşa-zâde, Le’âlî, Şemseddin Sivasî, and Nahîfî. Additionally, the Qaseedah al-Burdah has many other translations whose translators are unknown. This study will discuss an in-verse translation of Bûsîrî’s Qaseedah al-Burdah, of which the author and date are unknown. In the artwork, whose only identified copy was included in B3535 of the Beyazıt Public Library, the prosody of fâ’ilâtün fâ’ilâtün fâ’ilâtün fâ’ilün was used differently than in the poem. Although the translator took a significant part of the rhyme words from the reference text, he used a more easily comprehendible style compared to its processor.
Keywords
Ka’b b. Züheyr, Bûsîrî, Qaseedah al-Burdah, In Verse Translation.