Summary
XVIII. Yüzyıl Ortalarında İstanbul’da Yaşanan Maddî Müzâyaka ve Bunun Sosyal Hayattaki Yansımalarına Işık Tutan Bir Ramazaniyye
Osmanlı edebiyat sahasında kaleme alınan bazı eserlerde
sosyal hayatın izlerini yakalamak mümkün olabilmektedir.
Kimi şairler ramazan ayının gelişi münasebetiyle “ramazaniyye”
adı altında manzumeler kaleme almışlar ve bu
maneviyat dolu ayın insanlar üzerindeki tesirini şiirlerinde
işlemişlerdir. Bunlardan biri de XVIII. yüzyılın ilk
yarısında müderrislik yapan Abdülbâkî Efendi’dir. Onun
manzumesinde dikkat çeken taraf ise o dönemde İstanbul’da
ihtiyaç maddelerinde yaşanan sıkıntıyı ve bunun sosyal
hayata yansımalarını edebî bir dille tasvir etmesidir.
Abdülbâkî Efendi şiirinde canlı bir tasvir yapmış, sırası
düştükçe diyaloglara da yer vermiştir. Sözü güçlendirmek
için kullandığı ve o zamandan günümüze intikal eden bazı
deyim ve söz kalıpları da dikkat çekicidir. 131 beyitlik bu
manzume daha sonra devrin sadrazamlarından Hekimoğlu
Ali Paşa’ya takdim edilmiştir. Makalemizde XVIII. asrın ilk
yarısında İstanbul’da yaşanan maddî müzâyakanın dönem
kaynaklarına nasıl yansıdığı gösterilmiş ve ramazaniyyenin
tam metni verilerek dikkat çekici tarafları tahlil edilmiştir.
Keywords
Ramazaniyye, Hekimoğlu Ali Paşa, Osmanlı Devleti’nde sosyal hayat, XVIII. yüzyıl