Summary
Tartışmalı Bir Seci’ Türü: Sec’-i Mütevâzin
Klasik Türk nesrinin en önemli ahenk unsuru “seci”dir.
Belâgatin hemen bütün konularında olduğu gibi seci için de
kaynak Kur’ân-ı Kerim’in icaz yüklü elfazı olmuştur. En eski
belâgat kitaplarından çağdaş çalışmalara kadar seci türlerine
dair değişik tanım ve değerlendirmeler yapılmıştır. Seci türleri
arasında özellikle birinin, öteden beri tartışma konusu olduğu
dikkat çekmektedir. Kimi kitaplar bu seci türüne hiç yer vermezken
kimilerinde farklı adlarla takdim edilmiş, kimilerinde ise
tanımı değişik yapılmıştır. “Sec’-i mütevâzin” veya Türkçe
söyleyişle “ölçülü seci” diyebileceğimiz bu seci, kelimelerin
revîlerinin (kafiye harfi) ayrı, sadece vezinlerinin aynı olması
bakımından diğer seci türlerinden büsbütün farklıdır.
Bu makalede, belâgat kitapları, edebiyat sözlükleri ve edebiyat
nazariyesi kitaplarının sec’-i mütevazine yaklaşımına göz
atıldıktan sonra, bu türün belâgat kurallarının referans ve
cazibe merkezi olan Kur’an’daki yeri ile müsecca nesrimizin
zirvesi kabul edilen Sinan Paşa’nın eserlerindeki tatbikatı araştırılacaktır.
Nihayet, muğlak görünen bu seci türü üzerine
teoriden pratiğe uzanan bir vasat üzerinde tespit ve değerlendirmelerde
bulunulacaktır.
Keywords
Seci, sec’-i mütevâzin, Klasik Türk nesri, seci türleri, muvazene.