Summary
16. yy. Çağatay Şairi Sânî- Efserî’nin Şiirlerinde Ubeydullah Han
16. yy. Çağatay edebiyatının Ş í b a n H an ve B abur
Ş a h gibi önemli hükümdar-şairlerinden olup “^Ubeydí,
Kul ^Ubeydí” mahlası ile şiirler yazan, hatta yazdığı hikmetler
sonraki yüzyıllarda A h med-i Yeseví ’ninkilerle
(ö. 1166) karıştırılan ^Ubeydull a h H an , 15. yy.da
Neva y í ’nin çabaları ile gelişmeye başlayan milli dille,
yani Türkçe ile eserler yazılmasına daima destek olmuştur.
Öyle ki sarayında başta ünlü Hi l a l í - i Ç a g a t a y í (ö.
1532) olmak üzere pekçok şair toplanmıştı. Bu şairlerden
biri de S a n í - E f s e r í ’dir. Ubeydullah Han 1489'da
doğdu. Babası Bahadır Mahmud Sultan, Şiban Han'ın
küçük kardeşidir. 1533'te Şibanlıların hanı olduktan sonra
Babur Şah ve Safevilerle savaşarak onların Maveraünnehr’deki
hakimiyetlerine son verdi. Safevileri Horasan'-
dan çıkaramadı ise de Şiiliğin Herat ve Belh'te yayılmasını
engellemiş oldu. Ubeydullah Han zamanında Hanlık eski
gücüne kavuşmuştur. 1539'da Buhara'da 53 yaşında iken
öldü. Musikişinas, hattat ve şairdir. Sani-Efseri ise
Kerminelidir. Şairin hayatı hakkında bilgi bulunmamaktadır.
Çoğu şiirlerinde “Sani” mahlasını kullanır. Nevayi
tarzında şiirler yazdığından “Sani-Nevayi” olarak ünlenmiştir.
Şiban Han, Babur Şah, oğlu Humayun, Ubeydullah
Han ve oğlu Abdulaziz Hanların maiyetinde bulundu.
Efseri, uzun süre Ubeydullah Hana hizmet etmiştir. Türkçe
ve Farsça
Keywords
Ubeydullah Han, Şibanlılar, Özbekler, Çağatay edebiyatı, Sani-Efseri, Nevayi, Kermine.