Summary
XV.Asır Mevlidlerinde Rüya
Klâsik Türk edebiyatının ilk dönemlerinden itibaren örnekleri görülen edebî türlerden biri mevliddir. Son dönemde yapılan araştırmalar, mevlid külliyatı olarak da isimlendirebileceğimiz bu geleneğin adı hiç duyulmamış şairlerini ve eserlerini edebiyat tarihimize kazandırmaktadır. Bununla beraber tespit edilen mevlid metinleri üzerine yapılacak edebî incelemelerle bu geleneğin ses, şekil ve motif gibi kullanımlara dair eğilimleri de geniş ölçüde belirlenebilir. Bu çalışmada, XV. asırda Hz. Muhammed’in hayatı etrafında kaleme alınmış mevlid metinlerinden tespit edilen rüyalar; edebî, kültürel ve dinî bağlamda incelenecektir. Giriş bölümünde, mevlid türü hakkında temel bilgilerin verilmesinin ardından çalışmaya esas olan mevlidler tanıtılacak ve bu eserlerden tespit edilen edebî rüyalar, rüya sahiplerine göre tasnif edilerek tablolar hâlinde gösterilecektir. İnceleme bölümünde XV. asır mevlidlerindeki edebî rüyalar, öncelikle motif yapıları ve masallarla benzerlik tarafları açısından değerlendirilecektir. Daha sonra rüyalar, İslami kabullere, kaynaklarına ve yapılarına göre tasnif edilecektir. Bu alt bölümün ardından rüyaların tahliline yer verilecektir. Rüya ve tabiri, sosyal hayatta ve kültürel kabullerde ayrılmadığı gibi edebî eserlerde de birbirinden ayrı düşünülemez. Geniş kültür birikimi nedeniyle müstakil olarak ele alınması gereken rüya sembolleri ve tabircileri, bu çalışmada tablolar hâlinde gösterilecek ve asli özellikleri hakkında kısa bilgiler verilecektir. Bu bölümün son kısmında edebî rüyalar, sonuçlarına göre tasnif edilip incelenecektir. Çalışmanın ekler bölümünde edebî rüya metinleri, giriş kısmındaki plana uygun bir şekilde araştırmacıların dikkatine sunulacaktır.
Keywords
Klâsik Türk edebiyatı, mevlid, rüya, rüya tabiri.