Bir Gazel İki Şair: Nev‘î-zâde Atâyî ve Nevâlîzâde Atâyî Divanlarındaki Aynı Gazel Üzerine Notlar
(One Gazelle Two Poets: Some Notes on the same Gazelle in the Diwans of Nevi-zade Atayi and Nevali-zade Atayi
)
|
Yazar
|
:
Erdem Can Öztürk
|
|
|
Türü |
:
|
|
Baskı Yılı |
:
2019
|
|
Sayı |
:
22
|
|
Sayfa |
:
643-668
|
Özet
Klâsik Türk Edebiyatı geleneği içinde yazılmış divanlarda
zaman zaman, aynı ya da büyük oranda benzer şiirlerle farklı
şairlerin divanlarında karşılaşmak mümkündür. Bunların bazıları
nazire geleneği içinde benzerlik gösterirken bazılarının
benzerlik sebebi müşterek yazılmalarıdır. Bazen de ortak mahlas
kullanımından kaynaklanan karışıklık, aynı şiirin farklı divanlara
girmesine sebep olabilir.
Nev‘î-zâde Atâyî ile Nevâlî-zâde Atâyî aynı asırda yaşamış,
çağdaş iki şairdir. Aynı mahlası kullanmaları da bir başka ortak
yönleridir. Söz konusu şairlerin divanlarının neşirleri incelendiğinde,
aynı gazelin her iki şairin divanında da yer aldığı
görülmektedir. Belli ki iki şairin de Atâyî mahlasını kullanması
bir karışıklığa sebep olmuş ve bu mahlas benzerliği nedeniyle
aynı gazel her iki şairin de divan nüshalarına ve neşirlerine girmiştir.
Bu çalışmanın amacı, 5 beyitten oluşan bu gazelin
gerçekte kime ait olduğunu/olabileceğini tespit etmeye çalışmaktır.
Nev’î-zâde ve Nevâlî-zâde divanların neşirleriyle şairlerin
hayatları hakkında bilgi verip eserlerinden örnekler sunan tezkire
ve biyografik kaynaklardan hareketle söz konusu gazelin
hangi Atâyî’ye ait olduğu yahut olabileceği belirlenmeye çalışılacaktır.
Anahtar Kelimeler
Nev‘î-zâde Atâyî, Nevâlî-zâde Atâyî, divan, gazel, Klâsik Türk Edebiyatı
Abstract
In the some diwans which are written in the Classical
Turkish Literature tradition, sometimes, it is possible to
encounter to same or with a large extent similar poems in
the different poet’s books. When some of them are similar
in the nazire tradition, some of them are similar because
they are written in cooperation. Sometimes, confusion resulting
from using the same mahlas (pen name) cause
inclusion of same poems in different diwans.
Nevi-zade Atayi and Nevali-zade Atayi are two contemporary
poets having lived in the same century. Their other
common characteristics is using the same mahlas. When
the published diwans of these poets are examined, it is seen
that same gazelle is included in both poets’ diwans. Apparently,
both poets’ using Atayi pen name, led to confusion
and because of this similarity of mahlas, same gazelle is
included in both poets’ diwan copy and publishing. Purpose
of this work is to identify the poet of the gazelle
comprised of 5 verses. Based on Nevi-zade Atayi and Nevali-
zade diwans publishing and resources and tezkires
that give information about the life of poets and examples
of their books, it is tried to determine to which Atayi aforementioned
gazelle belongs.
Keywords
Nevi-zade Atayi, Nevali-zade Atayi, diwan, gazelle, Classical Turkish Literature