BAYKARA MECLİSİ’NDEN YANSIMALAR- İlmî ve Edebî Meclisler, Eğlence Meclisleri, Sultanlara Anlatılan Hikâyeler, Güreş ve Güreşçiler ile Güreş Eğitimi ve Müsabakaları - 10
(REFLECTIONS FROM BAYKARA ASSEMBLY – Scientific and Literary Assemblies, Entertainment Assemblies, Stories Told to Sultans, Wrestling and Wrestling Training and Competitions with Wrestlers -10
)
|
Yazar
|
:
Ahmet Kartal
|
|
|
Türü |
:
|
|
Baskı Yılı |
:
15
|
|
Sayı |
:
30
|
|
Sayfa |
:
312-342
|
Özet
Zeynüddîn Mahmûd-ı Vâsıfî tarafından Taşkend’de 16. asrın ikinci çeyreğinde Farsça olarak kaleme alınan Bedâyi’u’l-vekâyi’, özellikle Türk kültür ve sosyal hayatına dair ihtiva ettiği geniş ve önemli bilgiler vesilesiyle dikkat çekmektedir. Bu çalışmada, Türk kültür tarihi için çok önemli olan bu eserden üç bölümün tercümesine yer verilmiştir. Birinci bölümde Herât’ın önde gelen gençlerinden olup güzelliğiyle dikkat çeken Mîrek Za’ferân ile onun âşıklarından olan Surhak-i Kerbâs-fürûş ve Mîrek Za’ferân’ın âşıklarından bazılarının kendisine tercih ettiği Şâh Muhammed Mîrek adlı gençle ilgili bazı olaylar dile getirilmiştir. İkinci bölüm; Sultan Muhammed-i Bahâdır tarafından gönderilen fermanın gönderildiği kişinin fermana saygı göstermemesi, fermanı götüren kişinin durumu sultana arz etmesi ve akabinde Gazneli Sultan Mahmûd’un sahip olduğu adalet anlayışını dile getirdiği bir hikâyeyi ihtiva etmektedir. Üçüncü bölümde Sultan Hüseyn-i Baykara döneminin önemli âlim, musikişinas, şair ve güreşçilerinden Pehlevân Muhammed Ebû Sa’îd’in de katılıp müdahil olduğu Mevlânâzâde Molla Osmân ile Kadı Nizâm(üddîn) ve Şeyhülislâm arasında gerçekleşen hararetli münakaşa ile Sultan Hüseyn-i Baykara’nın tertip ettiği başka bir mecliste gerçekleşen münazaraya yer verilmiştir. Ayrıca Sultan Hüseyn-i Baykara ile ulağı Tayfûr’un tertip ettiği meclisler ile Pehlevân Muhammed’in ulak kılığına girmesine değinilmiştir. Bundan sonra sırasıyla Pehlevân Muhammed Ebû Sa’îd ile Pehlevân Muhammed-i Mâlânî arasında gerçekleşen güreş müsabakasına, Pehlevân Muhammed-i Mâlânî ile Delhi sultanı tarafından Sultan Hüseyn-i Baykara’ya hediye olarak gönderilen Hintli mengelûs cinsi fil arasındaki mücadele ifade edilmiştir.
Anahtar Kelimeler
Sultan Hüseyn-i Baykara, Pehlevân Muhammed Ebû Sa’îd, Dervîş Muhammed
Abstract
Written in Persian by Zeynüddin Mahmûd-ı Vâsıfî in the second quarter of the 16th century in Taşkend, Bedâyi'u'l-vekâyi' draws attention especially with the extensive and important information it contains on Turkish culture and social life. In this study, three parts of this work, which is very important for Turkish cultural history, are translated. In the first part, some events related to Mîrek Za'feran, who is one of the prominent youths of Herat and attracts attention with his beauty, and Surhak-i Kerbâs-fürûş, one of his lovers, and Shah Muhammed Mîrek, who was preferred by some of Mîrek Za'feran's lovers, were mentioned. Second part; It contains a story in which the person to whom the edict sent by Sultan Muhammed-i Bahadır did not respect the edict, the person who took the edict presented the situation to the sultan, and then the Ghaznavid Sultan Mahmud expressed his understanding of justice. In the third part, the heated debate between Mevlânâzâde Molla Osman and Kadı Nizam (üddîn) and Şeyhülislâm, in which Pehlevân Muhammed Abû Sa'îd, one of the important scholars, musicians, poets and wrestlers of the Sultan Hüseyn-i Baykara period, also participated, and Sultan Hüseyn-i The debate that took place in another assembly organized by the. In addition, the assemblies organized by Sultan Hüseyn-i Baykara and his messenger Tayfur and the disguise of Pehlevan Muhammed as a messenger are mentioned. After that, in the wrestling match between Pehlevân Muhammed Ebû Sa'îd and Pehlevân Muhammed-i Mâlânî, the struggle between Pehlevân Muhammed-i Mâlânî and an Indian Mengelus elephant sent as a gift to Sultan Hüseyn-i Baykara by the Sultan of Delhi was expressed.
Keywords
Sultan Hüseyn-i Baykara, Pehlevân Muhammed Ebû Sa'îd, Dervîş Muhammed