Summary
Son Dönem Osmanlı Aydınlarında Farsçanın Tesiri ve İbnülemin Mahmud Kemal (ö. 1957) Örneği
Farsça, Selçuklu ve Gazneliler gibi Türklerin kurduğu
devletlerde yazı dili olarak kullanılmıştır. Hükümdarların
bazı zaferleri Şehname tarzında yazılmış, sünnet ve evlilik
gibi törenler Farsça olarak minyatürlere işlenmiştir. İran
ile yüzyıllarca süren savaş ve düşmanlık bile bazı Osmanlı
padişahlarının Farsça şiirler yazmasına engel olmamıştır.
Osmanlı sarayında İran asıllı pek çok sanatçı bulundurulmuş
ve sanatlarını burada icra imkânı sağlanmıştır. Kültür
ve sanat çalışmalarına paralel olarak, Fars dilinin öğrenimi
için gerekli kitaplardan olan pek çok Farsça gramer ve
sözlük çalışmaları da aralıksız olarak devam ettirilmiştir.
Son dönem Osmanlı ulemasından olan İbnülemin Mahmud
Kemal İnal da Farçanın tesirinde kalan aydınlarımızdan
biridir. İbnülemin Mahmud kemal İnal’ın Osmanlı
Devletinde Son Sadrazamlar isimli eserinde yer alan
Farsça beyit ve deyişleri bir araya getirilince Farsçanın o
dönem aydınları arasındaki kuvvetli etkisi açıkça görülebilmektedir.
Farsçanın Osmanlı dönemindeki etkisi farklı
çalışmalarda incelenmiştir. Burada, son devir Osmanlı
aydınlarında Farsçanın tesiri ve İbnülemin’in hayatı ve
eserlerinden kısaca söz edildikten sonra onun Farsçaya
olan ilgisi, Son Sadrazamlar adlı eserindeki örneklerden
hareketle ortaya konulmaya çalışılacaktır.
Keywords
İbnülemin Mahmud Kemal, Son Sadrazamlar, Farsçanın etkisi.