Summary
Yahya Nazîm Çelebi’nin Hayatına Dair Yeni Bilgiler
Klasik Türk edebiyatının en önemli naat şairlerinden ve Türk musikisinin büyük bestekârlarından Yahya Nazîm Çelebi’nin (ö. Cemâziyelâhir 1139/Ocak 1727) hayatına dair bilinenler, temelde şairin Dîvân-ı Belâgat-Unvân-ı Nazîm adlı eseri ile devrin şuara tezkireleri ve çeşitli biyografi derlemelerine dayanmaktadır. Bu temel kaynaklara dayalı olarak yıllar önce inşa edilmiş olan biyografisine uzun süredir herhangi bir katkı yapılmamıştır. Bu makalede ilk defa arşiv vesikalarından hareketle Nazîm’in kariyeri, maaş işlemleri, akraba ve yakınları ile ikamet ettiği ev hakkında yeni tespit edilen bilgiler ele alınmıştır. Mevcut biyografilerdeki bir kısım boşlukları dolduran, kimi bilgileri teyit ve bazı yanlışlıkları tashih eden bu verilerin şairin yaşamı gibi sanatı için de son derece mühim olduğu Dîvân’ında yer alan mazmun ve teşbihlerle görevleri arasındaki münasebetten de anlaşılmaktadır. Osmanlı eliti olarak tarif edilen kimselerin esasen büyük oranda bürokrat olmaları hasebiyle benzer isimlerin biyografisi için başvurulması gereken kaynakların başında Osmanlı arşiv belgelerinin geldiği Nazîm örneği üzerinden gösterilmeye çalışılmıştır. Haliyle bu incelemenin Yahya Nazîm Çelebi’nin biyografisine katkı sunmanın yanında edebiyat tarihi araştırmaları için arşiv vesikalarının önemini hatırlatmak gibi dolaylı bir amacı da bulunmaktadır.
Keywords
Yahya Nazîm, edebiyat tarihi, biyografi, Osmanlı bürokrasisi .