Summary
Ah Fasîh Vah Fasîh: Behiştâbâd’ı Kim Yazdı?
Divan edebiyatında yazılmış manzum ve mensur birçok eser vardır. Bir kısmı tespit edilip incelenmiş olmakla birlikte, henüz tespit edilmeyip incelenmeyi bekleyen yüzlerce yazma eserin kütüphanelerde bulunduğu bir gerçektir. Çeşitli nedenleri olmakla birlikte, farklı başlıklar ve tasniflerden kaynaklı birçok esere ulaşılamadığı düşünülmektedir. Birçoğunun kütüphane ile eserlerdeki kayıtlarından ve isim benzerliğinden dolayı farklı/başka sanatçılara ait olarak düşünülmesi ve tescillenmesi mümkündür. Bunda mahlas benzerliğinin bir etkisi olduğu söylenebilir. Herhangi bir sebepten dolayı bir eserin birden fazla kişiye isnat edilmesi, başkasına ait bir eserin sahiplenilmesi hatta bir eserin hiç alakası olmayan birisine ait olarak sunulması muhtemeldir. Metnin bir örneğini yazan kâtip(ler) ve eserleri inceleyen araştırmacı(lar), yanlış, eksik ve hatalı değerlendirmelerde bulunmuş olabilir. Böylece eserlerin asıl sahibine değil de başkasına ait olarak düşünülmüş olması mümkündür. Bunun yanı sıra bir eserin, mülkiyet hakları ihlal edilerek bir sanatçı tarafından kendisine aitmiş gibi gösterilmesi, karşılaşılan bir durumdur. Bu türden davranışların, yanlışların ve hataların tespiti, eserlerin incelenerek kime ait olduklarının belirlenmesi, doğru bilgiye ulaşma, edebiyat tarihine katkı ve bilim dünyasına kazandırılması bağlamında önemli adımlardandır. Bu makale, “Fasîh” mahlasıyla şiirleri ve eserleri olan ressam, müzisyen hattat Ahmed Dede’ye atfedilen Behiştâbâd adlı eserin ona ait olup olamayacağı konusunda bazı kısa değerlendirmeleri içermektedir. Bu bağlamda eserdeki verilerle şairin hayatı ve tezkirelerde, hakkında verilen bilgilerin karşılaştırılmalı analizi yapılmıştır. Eserin ona ait olmaması durumunda hangi Fasîh’e ait olduğu üzerinde de değerlendirmelere yer verilmiştir.
Keywords
Ahmed Fasîh Dede, Behiştâbâd, Heşt Behişt, Fasîh-i Amedî, Vadî Ahmed