Summary
Karamanlı Nizâmî Dîvânı’nın Mükerrer Neşrine Doğru: Yeni Nüshalar ve Yeni Manzumeler
Divan şiiri, Fatih Sultan Mehmet’in saltanatında gelişerek klasik bir kimliğe kavuşmuştur. Karamanlı Nizâmî, 15.yüzyılın ikinci yarısında kaleme aldığı manzumelerle anılan dönemin öne çıkan temsilcilerinden biridir.Kaynaklara göre Karamanoğulları beyliğinde, Konya’da dünyaya gelmiş; beyliğin yöneticilerine medhiyelersunmuştur. Kaleme aldığı manzumelerin ünü, pek çok sanatçıyı himaye ederek mahfil oluşturan Mahmud Paşa’yaulaşmış; sadrazam, genç şairi saraydan uzaklaştırılan, dönemin en ünlü şairi Ahmed Paşa’nın yerini doldurmaküzere kendisini saraya davet etmiştir. Kaynaklar, Nizâmî’nin padişaha sunmak amacıyla hazırladığı manzumelerleyola çıktığı ancak başkente ulaşamadan vefat ettiğini bildirmiştir. Nizâmî’nin şiirlerinin toplandığı mürettep divanınşair hayattayken bir araya getirildiğine dair kayıt bulunmamaktadır. Karamanlı Nizâmî Dîvânı hakkındaki ilkbilimsel neşir çalışması Haluk İpekten tarafından hazırlanmıştır. İstanbul kütüphanelerindeki 6 nüsha ile 4 naziremecmuasının kullanıldığı karşılaştırmalı metin, 1974 ve 2020’de yayımlanmıştır. Dîvân’ın İpekten neşrindekullanılmayan, çoğu yurt dışındaki kütüphanelerde bulunan 8 yeni nüshası daha tespit edilmiştir. Hazırladığımızçalışmada Karamanlı Nizâmî Dîvânı’nın 6 nüshası ilk kez tanıtılarak nüshalarda tespit edilen yeni şiirler ve neşirdekimanzumelerde bulunmayan beyitler çeviri yazılarıyla sunulmuştur. Şairin yeni nüshalarda ilk kez açığa çıkanmanzumeleri, hayatı ve sanatının farklı yönlerine ışık tutan verilere ulaşılabildiği için önem taşımaktadır. Ayrıca,tenkitli neşir nazariyesinin temel amaçlarından biri olan nüshalar arası ilişki ağının ortaya konduğu nüshaşecereleri hazırlanmış, bütün nüshalar bir grubun parçası olarak tanımlanmıştır.
Keywords
Karamanlı Nizâmî, Dîvân, tenkitli neşir.