Ahmedî’nin Farklı Bir Emir Süleyman Methiyesi
(A Different Emir Sulemian Praise of Ahmedi
)
|
Yazar
|
:
Hanife Dilek Batislam
|
|
|
Türü |
:
|
|
Baskı Yılı |
:
2022
|
|
Sayı |
:
29
|
|
Sayfa |
:
343-358
|
Özet
Divan şiirinin kurucu şairleri arasında yer alan Ahmedî’nin Türkçenin işlenmesine ve gelişmesine önemli katkıları olmuştur. Onun şiirlerinde Eski Anadolu Türkçesinin dil ve imla özelliklerini görmek mümkündür. Bu nedenle Ahmedî’nin şiirleri, hem Divan şiirinin ilk örneklerinden olması, Divan şiiri geleneğinin başlangıcının anlaşılması hem de dil ve anlatım özellikleriyle Türkçenin gelişiminin izlenebilmesi bakımından dönemine ışık tutan değerli şiirlerdir. XIV. yüzyıl Divan şiirinin önemli şair ve yazarlarından Ahmedî bu yüzyılda hacimli divan sahibi olan şairlerden biridir. Çağdaşları içinde en çok kaside yazan şairlerdendir. Bursa için yazdığı kaside ilk şehir kasidelerindendir. Methiyelerinin çoğunu Emir Süleyman’a yazan şair, mevsimleri (bahariyyât gibi) kasidelerinde işleyen ilk şair olarak kabul edilmektedir. Şairin bir başka özelliği de eldeki bilgilere göre, ilk çâr-ender-çâr kaside ve gazelleri yazmış olmasıdır. Ahmedî özellikle birçok nazım şeklinin ve türünün ilk örneklerinin yer aldığı Divanı, Divanı’nda yer verdiği farklı içerik ve nitelikteki elifba sırasına göre dizilmiş kasideleriyle dikkat çeker. Şair methiyelerini sadece kaside biçiminde yazmamış, kimi zaman terci‘-i bent ve terkib-i bent nazım şekillerini de methiye aracı olarak kullanmıştır. Bu makalede, Ahmedî’nin Emir Süleyman için yazdığı farklı bir methiye örneği biçim, içerik, dil ve anlatım yönünden değerlendirilecektir. İncelenecek metin kullanılan nazım şeklinin terkib-i bent olması ve hazaniyye özelliği taşıması bakımından çok rastlanan methiyelerden ayrılmaktadır. Dolayısıyla söz konusu metnin incelenip değerlendirilmesi methiye geleneğinin oluşumu ve uygulanışına ışık tutmasının yanı sıra Ahmedî’nin methiyelerinin özelliklerinin tespitine de katkı sağlayacaktır.
Anahtar Kelimeler
Ahmedî, Emir Süleyman, Methiye, Hazaniyye, Terkib-i bent.
Abstract
Ahmedi, who is among the founding poets of Divan poetry, made important contributions to the processing and development of Turkish. It is possible to see the language and spelling features of Old Anatolian Turkish in his poems. For this reason, Ahmedi’s poems are valuable poems that shed light on his period in terms of being one of the first examples of Divan poetry, understanding the beginning of the tradition of Divan poetry, and following the development of Turkish with it’s language and expression features.Ahmedi, one of the important poets and writers of the 14th century Divan poetry, is one of the poets who have a voluminous divan in this century. He is one of the poets who wrote the most odes among his contemporaries. The ode he wrote for Bursa is one of the first city odes. The poet, who wrote most of his eulogies to Emir Süleyman, is also accepted as the first poet to mention the seasons (such as Bahariyyat) in his odes. Another feature of the poet is that he wrote the first known char-ender-char odes and ghazals.Ahmedi especially draws attention with his divan, which includes the first examples of many verse forms and genres, and odes arranged in the order of elifba with different content and quality in his divan. The poet did not write his praises only in the form of eulogy, but sometimes he also used the verse forms of terci-i bent and tekib-i bent as a means of praise.In this article, a different example of eulogy written by Ahmedi for Emir Süleyman will be evaluated in terms of form, content, language and expression. The text to be analyzed differs from common eulogies in that the verse form used is composition of terkib-i bent and it has the characteristic of hazaniyye. Therefore, examining and evaluating the text in question will not only shed light on the formation and application of the tradition of praise, but also contribute to the determination of the characteristics of Ahmedi’s praises.
Keywords
Ahmedi, Emir Süleyman, Praise, Hazaniyye, Terkib-i bent.