Karamanlı Nizâmî Dîvânı’nın Mükerrer Neşrine Doğru: Yeni Nüshalar ve Yeni Manzumeler
(Towards the Republishing of the Karamanli Nizami Dîvân: New Copies and New Poems
)
|
Yazar
|
:
Sercan Kadaş
Enes İlhan
|
|
|
Türü |
:
|
|
Baskı Yılı |
:
2023
|
|
Sayı |
:
31
|
|
Sayfa |
:
323-369
|
Özet
Divan şiiri, Fatih Sultan Mehmet’in saltanatında gelişerek klasik bir kimliğe kavuşmuştur. Karamanlı Nizâmî, 15.yüzyılın ikinci yarısında kaleme aldığı manzumelerle anılan dönemin öne çıkan temsilcilerinden biridir.Kaynaklara göre Karamanoğulları beyliğinde, Konya’da dünyaya gelmiş; beyliğin yöneticilerine medhiyelersunmuştur. Kaleme aldığı manzumelerin ünü, pek çok sanatçıyı himaye ederek mahfil oluşturan Mahmud Paşa’yaulaşmış; sadrazam, genç şairi saraydan uzaklaştırılan, dönemin en ünlü şairi Ahmed Paşa’nın yerini doldurmaküzere kendisini saraya davet etmiştir. Kaynaklar, Nizâmî’nin padişaha sunmak amacıyla hazırladığı manzumelerleyola çıktığı ancak başkente ulaşamadan vefat ettiğini bildirmiştir. Nizâmî’nin şiirlerinin toplandığı mürettep divanınşair hayattayken bir araya getirildiğine dair kayıt bulunmamaktadır. Karamanlı Nizâmî Dîvânı hakkındaki ilkbilimsel neşir çalışması Haluk İpekten tarafından hazırlanmıştır. İstanbul kütüphanelerindeki 6 nüsha ile 4 naziremecmuasının kullanıldığı karşılaştırmalı metin, 1974 ve 2020’de yayımlanmıştır. Dîvân’ın İpekten neşrindekullanılmayan, çoğu yurt dışındaki kütüphanelerde bulunan 8 yeni nüshası daha tespit edilmiştir. Hazırladığımızçalışmada Karamanlı Nizâmî Dîvânı’nın 6 nüshası ilk kez tanıtılarak nüshalarda tespit edilen yeni şiirler ve neşirdekimanzumelerde bulunmayan beyitler çeviri yazılarıyla sunulmuştur. Şairin yeni nüshalarda ilk kez açığa çıkanmanzumeleri, hayatı ve sanatının farklı yönlerine ışık tutan verilere ulaşılabildiği için önem taşımaktadır. Ayrıca,tenkitli neşir nazariyesinin temel amaçlarından biri olan nüshalar arası ilişki ağının ortaya konduğu nüshaşecereleri hazırlanmış, bütün nüshalar bir grubun parçası olarak tanımlanmıştır.
Anahtar Kelimeler
Karamanlı Nizâmî, Dîvân, tenkitli neşir.
Abstract
Divan poetry gained a classical identity by developing during the reign of Mehmet the Conqueror. Nizâmî from Karaman is one of the prominent representatives of the period mentioned with the poems he wrote in the second half of the 15th century. According to the rumors of the sources, he was born in Konya, in the Karamanoğulları principality; He presented medhiyes to the rulers of the principality. The fame of the poems he penned reached Mahmud Pasha, who created a gathering by patronizing many artists; The grand vizier invited the young poet to the palace to fill the place of Ahmed Pasha, the most famous poet of the period, who was removed from the palace. Sources reported that Nizami set out with the poems he prepared to present to the sultan, but died before he could reach the capital. There is no record that the divan where Nizami's poems were collected was brought together while the poet was alive. The first scientific publication about the Karamanli Nizami Dîvân was prepared by Haluk İpekten. The comparative text using 6 copies and 4 nazire magazines in Istanbul libraries was published in 1974 and 2020. 8 new copies of the Divan, which were not used in the Ipekten edition, were found, most of which are in libraries abroad. In the study we prepared, 6 copies of Karamanlı Nizami's Divan were introduced for the first time, and the new poems identified in the copies and the couplets that were not found in the poems in the publication were presented with translations. The poet's verses, which are revealed for the first time in new copies, are important because data that sheds light on different aspects of his life and art can be reached.
Keywords
Nizâmî from Karaman, Dîvân, critcal text.